یکی از خطرناک ترین آبزیان، کوسه است. کوسه برای انسان فوائد زیادی دارد. بزرگترین بهره ای که میتوان از کوسه برد تهیه روغن از آنست زیرا این روغن بر دوام قایقها و موتور لنجها تا چندین برابر می افزاید بطوریکه چوب لنج ها سالها در آب شور دریا مقاومت کرده و پوسیده نمی شود. از باله و دم کوسه در تهیه سوپ و دارو و از خشک شده بقیه بدن بیشتر کوسه ها در تهیه کود استفاده می کنند. بدن کوسه بدون استخوان و غضروفی شبیه قسمت بیرونی گوش انسان است. کوسه ها بسیار سریع و بدون اینکه در آب حرکتی غیرعادی ایجاد کنند؛ شنا می کنند و این باعث غافلگیر شدن موجودات دیگر می شود. برای شکار آنها از تور و قلاب استفاده می کنند. کوسه ماهیان جزء ماهیان غضروفی بوده و در خلیج فارس و دریای عمان ازتنوع قابل ملاحظه ای برخوردارند. کوسه ها حلال گوشتند. از 120 گونه در دنیا 20 گونه مهاجم هستند که فقط 4 گونه از آنها به انسان حمله می کند. این گونه های مهاجم در خلیج فارس و دریای عمان وجودندارند. این نوع کوسه ها را «کوسه سفید» ، «کوسه آبی» ، «کوسه ببری» و «کوسه پلنگی» می نامند که از انواع بسیار خطرناک هستند. کوسه هایی که آدم خوار هستند معمولاً در نزدیکی ساحل به آدم ها حمله ور شوند و با تیغ های پشت چنان ضربه ای به دست، پا یا تنه آدم وارد می کنند که بلافاصله دست، پا یا تنه انسان بکلی قطع می گردد. در سواحلی چون خلیج فارس این انواع کوسه ها به «کولی گرگ» معروف هستند. صفات اختصاصی فلس ها پوستی زبر همانند سمباده که مربوط به وجود تعداد زیادی فلسهای placoid می باشد. ساختار این فلس ها یادآور ساختار دندان است. دندان ها خصوصیت بارز ومحسوس کوسه ها دندانهای شان است. منشا این دندانهای مینادار همان فلسهای placoid هستند. از چندین ردیف دندانهای آنها تنها ردیف اول و دوم بطور فعال در تغذیه استفاده میشوند و ردیف های بعدی تنها جایگزین دندانهای پوسیده یا شکسته ردیف جلو می شوند. چشم ها دید دو چشمی کوسه ها بهتر از آن چیزی است که تصور می شود. برخلاف بسیاری از ماهیهای استخوانی کوسه ها قادر به کنترل اندازه مردمک خود هستند. کوسه هایی که در تاریکی یا نورهای کم شکار می کنند دارای یک لایه سلولی در شبکیه خود هستند که نور را به شدت منعکس می کند و در نتیجه شبکیه دوبار تحریک شده و نور منعکس شده از چشم آنها در تاریکی باعث درخشش شبیه چشم گربه ها می شود. بسیاری از کوسه ها دارای پلک سوم هستند و زمانی که کوسه نزدیک شکار می شود این پلک بعنوان یک محافظ روی چشم را می پوشاند و نقش چشم به حواس دیگر ی منتقل می شود. گیرنده های الکتریکی Ampullae de lorenzini یکی از حس های کوسه ها Ampullae de lorenzini می باشد که بصورت حفره هایی در اطراف پوزه آنها دیده می شود. بعضی کوسه ها پلک سوم ندارند آنها به کمک همین گیرنده های الکتریکی خود شکار می کنند. با استفاده از این گیرندهجهای الکتریکی کوسه ها قادرند ایمپالس هایی در حدود یک هزارم ولت از هر تغییر الکتریکی تولید شده توسط هر موجود زنده را دریافت کنند و به این ترتیب محل شکار را با میدان های بیوالکتریکی طبیعی خود شناسایی می کنند . بویایی کوسه ها حس بویایی بسیار قوی دارند که بوسیله آن می توانند یک بخش از خون را در یک میلیون بخش از آب تشخیص دهند . جهت یابی گونه هایی از کوسه ها که مهاجرت های طولانی را انجام می دهند با در نظر گرفتن میدان الکتریکی زمین همانند یک قطب نما ! جهت حرکت و مسیر خود را تشخیص می دهند . شنوایی کوسه ها قادر به دریافت صداهایی با فرکانس پایین می باشند. گوش داخلی کوسه ها دارای سه مجرای نیم دایره می باشد و یک مجرای اندولنفاتیک گوش داخلی را به آب مرتبط می کند. سنگریزه های شنوایی کوسه ها دانه های آهکی هسنتد که از دانه های شن وارد شده از مجرای اندولنفاتیک تشکیل یافته اند. کوسه ها بسوی ارتعاشات نامنظم که شاید علائمی از یک طعمه زخمی باشد جذب می شوند و حساسیت کمتری نسبت به اصوات با فرکانس بالا دارند. همسر یابی و زاد و ولد کوسه ها یک صفت عالی در میان کوسه ها لقاح داخلی آنها می باشد . دامنه وسیعی از استراتژی های تولید مثلی از روش ساده تخم گذاری (oviparity) تا روش پیشرفته زنده زایی(viviparity) که جنین از طریق جفتی آنالوگ با جفت پستانداران تغذیه می شود؛ وجود دارد. آمیزش آنها توسط آلت تناسلی نر(clasper) در طول رفتارهای جفت یابی پیچیده ای که گاهی همراه با صدمات نسبتا سخت ماده صورت می گیرد . انواع کوسه ماهی ها و خصوصیات هر یک را در ادامه مطلب میتوانید مشاهده کنید () انواعی از کوسه ماهی ها کولی بیلی: طول آن بیشتر از یک متر نیست و همیشه در کناره دریا در حالیکه دو باله خود را تکان می دهد سرش را زیر شن و خاک ساحل می کند. از این جهت به کولی بیلی معروف شده است. گوشت آن مصرف غذائی ندارد. کولی سیاف، کولی شمشیری یا کولی اره: این نوع کوسه ماهی چون در جلو سر یک اره دو سر بسیار تیز و برنده و خطرناک به طول حدود دو متر دارد به کولی شمشیری معروف است بطوریکه اگر کولی این اره را به هر چیز بزند آنرا اره و از هم می درد. طول این کوسه با اره اش معمولاً در حدود شش تا هشت متر است. کولی گرگ : از خطرناک ترین کوسه های دریاست و عموم دریانوردان از این کولی وحشت دارند. کولی گرگ بدنی آبی رنگ دارد و دهانش تا یک متر باز می شود بطوریکه یک آدم را بخوبی می بلعد. از نوع کولی گرگ بیشتر در دریای سلامه کشور عمان یافت می شود و خوشبختانه در آبهای ایران کمتر رفت و آمد می کند . کولی گرگ وقتی به صیادان ماهی برمی خورد تور و قلاب آن ها را پاره و مرتباً در اطراف و زیر لنج حرکت می کند. کولی گربه : این کولی برای صیادان خطری ندارد و تند و سریع شنا می کند. معروف است که بی عرضه ترین نوع کولی است. قدرت دفاع از خود را ندارد و صیاد می تواند براحتی دمش را گرفته و از آب بیرون بیاورد. وزن آن تا ?? کیلوگرم میرسد و بدنش مانند گربه نرم و انعطاف پذیر است. گوشت این کوسه را خشک کرده بعنوان کود استفاده می کنند. کولی گربه می تواند در خارج آب و در هوای مناسب دو تا سه روز زنده بماند. کولی سیاه گوش یا کولی سومک : در دو طرف سراین کولی دو گوش کوچک وجود دارد که به همین دلیل به سیاه گوش معروف شده است. معتقدند که گوشت کولی سیاه گوش خاصیت دارویی دارد و هرکس دست و پایش را باد بگیرد و ورم شکم داشته باشد و گوشت این نوع کوسه را بخورد؛ بهبود می یابد همچنین روغنش را به بدن می مالند و می گویند که مفید است. کولی نمرانی: صیادان می گویند کولی نمرانی در حقیقت سگ دریاست و همه را می گیرد و آدم را می خورد. کولی سوار : بدن کولی سوار دراز است. باله پشت آن با ارزش است ولی ارزش و قیمت آن به باله پشت کوسه سیاف نمی رسد و از آن کم بهاتر است ازاین جهت به کوسه سوار یا دست دوم معروف شده است. کولی شیردندان : این کوسه شش ردیف دندان در دهان دارد که همین دندانها باعث شده که از خطرناکترین کوسه ها بشمار رود. کوسه کر(Kooly car) : کوسه عظیم الجثه ای معروف به کولی کر یا کولی گاو که بزرگترین و تنومندترین نوع کوسه است. طول آن به ?? متر و ارتفاع آن به ? متر و وزن متوسط آن به چندین تن و فاصله بین دو چشم حیوان به ? متر هم می رسد. شکار این نوع کوسه از تماشایی ترین صیدها و در عین حال یکی از انواع خطرناک شکار کوسه است. چون کوسه کر نسبت به اتفاقات اطرافش بی تفاوت است و از صدای موتور لنج ها فرار نمی کند به «کوسه کر» معروف شده است. از جگر آن که معمولاً بین ??? تا ???? کیلو وزن دارد سیفه یا روغن می گیرند از این روغن برای استحکام بخشیدن قایق ها و موتور لنج ها استفاده می کنند. این کوسه بغیر از قلب، اطراف روده ها و گردن در سایر قسمتهای بدن اصلاً خون ندارد و تمام بدنش رگ و پی است. پوست بدن کوسه کر به طرف دم صاف ولی جهت پوست از دم به طرف سر مثل اره است. کوسه کر با آن بدن بزرگ از حیوانات ریزی بنام «فلفل»، «دال»، «گروز» و«روبیان یا میگو » نیز تغذیه می کنند. فلفل: یک نوع حیوان دریای ریز و دراز است که شکل رشته را دارد و بدون استخوان و نرم است . دال: یک حیوان خطرناک و زهردار دریایی به اندازه یک انار معمولی با ریشه های بسیار است. گروز: یک جانور قرمز رنگ به اندازه یک بادام معمولی با ریشه های بسیار است. کوسه ماهی سرچکشی (hammerhead sharks): کوسه ماهی سرچکشی یکی از انواع کوسه ماهیهاست که طول آن بیش از ? متر و وزنش به بیش از ??? کیلوگرم میرسد و از میان آب مثل هیولای ماقبل تاریخ! ظاهر می شود. این ماهی شناگر نیرومندی است و به این شهرت دارد که اگر با قلابی صید شود آنقدر می جنگد تا از خستگی هلاک شود. گسترش جانبی سر آنها معمایی بزرگ برای بیولوژیست هاست. چشمان تیزبین و منافذ بینی در دو طرف سرچکش مانندشان قرار دارد. آنها به قربانی خویش چشم دوخته و قبل از اینکه حمله اش را شروع کند در آب بدون حرکت قرار می گیرد.تئوریهای زیادی در این مورد وجود دارد اینکه این حالت سر به آنها میدان دید بهتری می دهد و سبب می شود تا آنها دارای حس بویایی stereoscopic باشند همچنین باعث افزایش توانایی مانوردادن برای گرفتن شکارهای چابک مانند اسکوئیدها می شود. گیرنده های الکتریکی(Ampullae de lorenzini) درسرشان بسیار افزاش یافته و به این ترتیب آنها مدام سر خود را به اطراف تکان داده و شکار خود را حتی زیر شن ها می یابند. کوسه ماهی سرچکشی دارای حس بویایی بسیار قوی و خلق و خوی پیش بینی نشده است. دامنه تغذیه بسیار وسیعی از ماهیها دارد که شامل کوسه ماهیهای دیگر است طعمة دلخواه آنها سپرماهیان زهردار است. آنها از کوسه ماهی هایی بشمار می روند که به انسانها حمله می کنند و گهگاه در نزدیک سواحل، باله پشتی بزرگشان بیرون از آب دیده می شود. اغلب در شب شکار می کنند. آنها روزها در دسته های 100 تایی شنا می کنند و مهاجرت های منظمی به دنبال میدان مغناطیسی زمین انجام می دهند. در تابستان به سمت شمال و آبهای سردتر حرکت می کنند که این عملکرد مشابه کوسه های دیگر نیست، آنها اغلب در دسته های بزرگ مهاجرت می کنند و در آبهای گرم تمام اقیانوس ها دیده می شوند[1]. از انواع دیگر کوسه ها را می توان به نامهای زیر اشاره کرد : کولی بناتی، کولی سرگرد، کولی سرخ، کولی لم لم، کولی ناوی، کولی سهره سرخ، کولی پنگ سر، کولی جنازه، کولی مشما، کولی کراگری، کولی بلند، کولی گرسه، کولی بودوین، کولی بی دندان و کولی چشم ریز. ارزش های غذایی گوشت کوسه ارزش غذایی گوشت کوسه در مقایسه با ماهیان استخوانی باتوجه به ترکیب و توزیع اسیدهای آمینه کمتر میباشد. از آنجا که میزان اوره در بافت عضلانی کوسه ماهیان بالاست بنابراین بمنظور استفاده بعنوان یک منبع غذایی لازم است که میزان اوره کاهش یابد. علیرغم اوره زدایی بازهم این گوشت برای افرادی که ناراحتیهای قلبی – عروقی، نقرس و فشارخون بالا دارند توصیه نمی شود. تحقیقات روی 30 گونه کوسه نشان داده که میزان اوره بین 1600 تا 2300 میلی گرم در 100 گرم گوشت متغیراست. تقریبا گوشت تمام کوسه ها قابل خوردن بوده لیکن گوشت کوسه های کوچکتر که پوست و باله آنها مناسب نیست مرغوبترند چون غلظت اوره آن کمتر بوده و عمل آوری آن نیز آسانتراست. گوشت کوسه به علت بی استخوان بودن و قابلیت عمل آوری به شکل فیله و استیک و قطعات کبابی از بازارپسندی مناسبی برخوردارست. میزان پروتئین گوشت کوسه ماهی بین 3/16 تا 7/21 درصد اندازه گیری شده و درصد مواد معدنی و چربی آن بترتیب درگونه های مختلف از 6/0 تا 8/1 درصد و0 /3-0/1 درصد می باشد. عمل آوری خون گیری ازکوسه تازه صیدشده، خیساندن فیله ها وشستشوی گوشت چرخ شده درکاهش میزان اوره نقش دارند. خون گیری ازحیوان باید قبل از انعقادخون صورت گیرد. گوشت اوره زدایی شده وتازه کوسه فاقد بوی تند بوده و رنگ آن سفید است درحالیکه گوشت کهنه و اوره زدایی نشده به رنگ قهوه ای همراه با بوی تند آمونیاکی می باشد. گوشت تازه کوسه بی نهایت فاسدشدنی است. درطی فعالیت میکروبی گوشت کوسه، اوره به سرعت به آمونیاک تبدیل و محصول را فاسد می کند. منجمد کردن و یخ زدن ماهی می تواند کیفیت آن را مطلوبترکند. درنهایت این عمل ماهی را به همان وضعیتی که بلافاصله قبل از منجمد کردن بود نگه می دارد. مصارف متنوع پوست کوسه در برخی کشورها بعنوان غذا خورده می شود اما بیشتر پوست کوسه ماهی (دباغی نشده) درتهیه چرم استفاده می شود. درگذشته از پوست کوسه برای تهیه سنباده و صیقل دادن وسایل چوبی استفاده میشد. از چرم کوسه ماهی در تهیه وسایل لوکس مانند کیف دستی، کفش، چکمه، کیف زنانه و مردانه، بندساعت، کمربند، جاکلیدی و دسته چاقو استفاده می شود. در بین گونه های کوسه، کوسه ببری و کوسه سرچکشی پوستشان برای تهیه چرم بهتراست. کود و دارو از کوسه از باله و دم کوسه داروهایی می سازند که برای انسان مفید است. عده ای از مردم بندر گنک، کارشان خشک کردن کوسه است و باله و دم این حیوان درنده را جمع می کنند و به مردم خصوصاً مردم هندوستان می فروشند. سیفه از روغن کوسه بزرگ ترین بهره ای که می توان از کوسه برد علاوه بر استخراج ویتامینA تهیه روغن ازکبد این حیوان است. روغن کوسه نیز به سهم خود دارای فواید قابل توجهی است و دوام قایق ها و موتور لنجها را تا چندین برابر اضافه می نماید و عمر آنها را افزایش می دهد بطوریکه چوب لنج ها سال ها در آب شور دریا مقاومت کرده و پوسیده نمی شود. روغن کوسه علاوه بر استحکامی که به چوب لنج ها می بخشد ظاهراً آنها را نیز براق و زیبا می کند و بر جلوه کشتیهایی که با روغن کوسه آغشته شده اند صدچندان می افزاید.
| کد قالب جدید قالب های پیچک |
