زیست شناسانی که بر روی این جوندگان حفر کننده زمین مطالعه می‌کنند دریافته اند این جوندگان صحرایی دارای یکی از پیچیده ترین زبانها در قلمرو جانوران جهان هستند که از نظر پیچیدگی زبان در میان جانداران در رتبه دوم پس از زبان انسان قرار می‌گیرد. این یافته بسیاری از متخصصان حیات وحش را شگفت زده کرده است زیرا در ابتدا باور بر این بود که پستاندارانی هوشمند مانند دلفینها پس از انسان در لیست پر حرف ترین جانداران جهان قرار دارند.

با این حال زیست شناسان دانشگاه آریزونای شمالی دریافته اند سر و صدای جیغ مانند آنها حاوی مقادیر شگفت انگیزی از اطلاعات است که می تواند رنگها، ابعاد، جهت ها، سفرها و حتی سرعت را توضیح دهد. محققان در ابتدا از توانایی این جانداران در برقراری ارتباط به واسطه اصوات هشداری که در هنگام نزدیک شدن شکارچی از خود به وجود می‌آورند، آگاه شدند.

این جوندگان موجوداتی بسیار اجتماعی بوده و در گروه های بزرگ و شهر مانند زندگی می‌کنند که می‌تواند وسعتی برابر صدها جریب داشته باشد. این جانداران از صدایی بلند و هشدار مانند برای آگاه کردن دیگر اعضای گروه از نزدیک شدن خطر استفاده می‌کنند که این اصوات متناسب با نوع شکارچی، گرگها، شاهین ها یا گورکن ها متفاوت است زیرا به گفته محققان دیدگاه سگهای صحرایی نسبت شکارچی های مختلف متفاوت است.


Prairie dogs (سگ‌های صحرایی) که با نام موشهای نقب زن شناخته می‌شوند دارای دومین زبان پیچیده در جهان بوده و پرچانه ترین موجود روی زمین شناخته شده اند.

آزمایشهای دقیق تر بر روی صدای این جانداران نشان داد صدای آنها از لایه های متعددی از آواها برخوردار است که هر یک از بخشهای چندگانه اطلاعاتی تشکیل شده اند. چیزی شبیه جملات در زبان انسانی. محققان به منظور اثبات این نظریه با استفاده از نرم افزار رایانه ای صدای این جانداران را ضبط کرده و آن را به تصویر تبدیل کردند. نتایج نشان داد آواهای نهفته در سخنان این جوندگان نشان دهنده اندازه، شکل، رنگ و سرعت حرکت است.

برای مثال صدای این جانداران در هنگام مشاهده نزدیک شدن انسانی با لباس آبی رنگ به شهرشان نسبت به مشاهده انسانی با لباس زرد رنگ متفاوت است.

بر اساس گزارش تلگراف، این ویژگی در فرزندان این جانداران بسیار ضعیف است و با افزایش سن توانایی آنها نیز در تفکیک ویژگیهای آنچه به چشم می‌بینند و اختصاص دادن آوای متناسب با آن افزایش پیدا می‌کند.